Van Witten Hull naar Dudoks Raadhuis
HILVERSUM
Raadhuis
Op de plek, waar nu het Raadhuis staat, stond 100 jaar geleden Villa “Witten Hull”.
Bij de Hoge Naarderweg tussen het Melkpad en het akkerpaadje, waar nu de Koninginneweg is, was een boekweitakker. De velden lagen er in juli te pronken en te geuren als een witte bruidssluier tussen statige bomen en zandpaadjes. Vandaar dat de boeren spraken van de ”Witte Heuel”. De letter ‘v’ spraken ze niet uit. Dat deden de oude Hilversummers niet.
Plattegrond Landgoed Witte Hull
De eigenaar, boer Andriessen, verkocht in 1890 de akker aan de heer Crommelin, die er een grote, deftige villa liet bouwen. De villa kreeg de toepasselijke naam ”Witte Hull”, kennelijk geïnspireerd op de ”Witte Heuel”. De weg, die kort langs de villa liep, werd ”Witten Hullweg” gedoopt.
Dertig jaar bewoners
De buitenplaats (landgoed “Den Witten Hull” ) in villawijk Den Ouden Engh was van flink formaat. De kassen stonden op het zuiden, op de plek waar nu de raadhuisvijver is. In 1901 werd er een gedeelte van de buitenplaats verkaveld. Op de hoek van de Hoge Naarderweq en de Witten Hullweg werd een dubbele villa gebouwd. In 1894 verliet de familie Crommelin de buitenplaats, waarna de familie Der Kinderen en daarna de familie Wolff de Beer er kwamen wonen. Tenslotte kwam er het internaat van de meisjeskostschool ”Hill House”. Hill House was een kostschool voor meisjes van elf tot negentien jaar. De school viel op door het relatief hoge aantal aristocratische leerlingen, zoals een gravin, een Indonesische prinses en een barones die prinses Juliana op bezoek heeft gehad. Maar ook dochters van artsen, diplomaten en mensen, die hoge functies bij Shell, de Bataafse Petroleum Maatschappij of de Koninklijke Paketvaart Maatschappij bekleedden.
De villa op de Witten Hullweg 1-3 stond op de hoek Hoge Naarderweg/Witten Hullweg (nu Dudokpark). Gebouwd in 1901, Gesloopt in 1931.
Gemeente Hilversum
In 1923 kocht de gemeente Hilversum het gehele complex voor de bouw (1928-1931) van een nieuw raadhuis. Enige grote bomen rondom het raadhuis herinneren nog aan de pracht van de buitenplaats van weleer.
In 1902 werd ook al een stuk grond verkocht voor de bouw van een villa aan de Oude Enghweg 23, waar tevens de stallen van de koetsierswoning waren. Oude Enghweg 23 is nu de plek van het stadskantoor.
Ontwerp uit 1923 van Dudok
Bouw van het raadhuis
Op 24 juni 1924 diende Dudok zijn definitief ontwerp in. Met 24 schitterende presentatie-tekeningen en een uitgebreide toelichting weet hij de gemeenteraad , zijn collega’s en het grote publiek te frapperen. In de maanden ervoor had hij zijn vriendenkring al gemobiliseerd om voor zijn project in de bres te springen, nadat hij had gemerkt hoe er binnen de gemeenteraad over zijn ontwerp werd gedacht: de burgemeester vond dat het meer op een fort leek dan op een raadhuis. De secretaris vond het mooier dan de Beurs van Berlage, maar die vond hij lelijk. Wethouder Bakker, zelf architect, vond het een uitstekend project, maar verwachtte dat het een storm van verontwaardiging zou wekken bij het grote publiek, dat het ongetwijfeld buitengewoon lelijk zou vinden. De beide andere wethouders hadden geen mening.
Architectuur in een groene omgeving
Dudok’s Raadhuis vormt een geheel met het rond omliggende park. De architect was erg voor het samengaan van architectuur en groenaanleg. ‘Ik heb getracht, schrijft Dudok ‘ de nodige monumentaliteit te bereiken, maar daarbij ook een landelijk karakter te behouden. De gele kleur van het raadhuis herinnert aan de gele boekweitkorrels. Boekweit heeft trossen wit tot roze bloemen en het binnenste van de grauw-bruine vruchtjes is geel. Die korrels vind je terug in het gemeentewapen van Hilversum. Het gebouw rijst langzaam op uit zijn omgeving’ aldus Dudok. ‘Het vlakke dak geeft de vrijheid om de verschillende bouwdelen op verschillend niveau af te dekken en aan het bouwwerk een boeiend silhouet te verlenen.’ Dudok heeft het raadhuis tot in alle details ontworpen, compleet met vloerbedekking, gordijnen, verlichting en meubilair. Elke inrichting was afgestemd op de functie van de betreffende ruimte in het raadhuis.
Meer informatie over het raadhuis vindt je op de monumentenpagina van Raadhuis Hilversum
Verhalen
Villa Witten Hull 1-3 op de hoek Hoge Naarderweg/Witten Hullweg (nu Dudokpark). Gebouwd in 1901, gesloopt in 1931.
De Hilversumse Draadomroep met als grondlegger Willem Vogt was hier gevestigd. Vogt woonde ook in deze villa. De HDO fuseerde in 1927 en werd onderdeel van de AVRO. Met behulp van NSF-spullen werden in deze villa twee studio’s ingericht. Dudok heeft o.a. stoelen ontworpen voor de HDO.
De villa was eigendom van de gemeente en heeft als bouwkeet en tekenkamer gediend bij de bouw van het raadhuis.
De villa op Oude Enghweg 21, staat naast het huidige stadskantoor. Met is een monumentale villa uit 1903 van Architect Slot. Je ziet het getal 1903 terug in de windvaan boven op het dak. Nu is het in gebruik als kantoorvilla door de Gemeente Hilversum.
De naamgeving geeft aan dat de villa op de Witte Hull (heuvel) is gelegen. Lopend vanaf Melkpad en dan de Oude Enghweg in, zie je inderdaad dat de villa hoger gelegen is en precies in de zichtas (15 meter boven NAP) ligt. Ook de serre is goed zichtbaar. Dat werd met opzet zo gebouwd want de welbedeelden net na de eeuwwisseling wandelden of flaneerden graag in de villaparken van Hilversum. Men wilde graag laten zien dat men het goed had en een goed leven leidde.
Van 1903 t/m 1908 woonde hier de familie Drukker (Anton en Anna) met 2 kinderen, die Anna en Margaretha heetten. De villa heette destijds ook Villa Anna/Margaretha.
Van 1921 tot 1931 woonde hier de familie Cramerus-Blom. De vrouw des huizes Sara Blom kwam uit een welgestelde familie in Hilversum. De beroemde Nederlandse dichter Adriaan Roland Holst was haar jeugdliefde. Zij huwde de heer Cramerus en kreeg 2 kinderen en werd tweemaal Hilversums kampioene golf.
Ze werd 102 jaar.
In 1970 kocht de gemeente de villa, omdat het door zijn grootte en ligging naast het raadhuis geschikt was voor de huisvesting van een gemeentelijke dienst. Dudok had in zijn bouwplannen voor het raadhuis in 1924 nog bedacht, dat het pand gesloopt zou worden. Deze villa stond later wel bekend als “Villa Valuta”, omdat de afdeling financiën er lange tijd ‘woonde’.
Gastauteur
Meindert Tepper
Bronnen:
Streekarchief Gooi en Vechtstreek, Dudok Architectuurcentrum, Percy Poolman, Marian Leeflang, Hiddo Pronk (Gem. Hilversum)