HILVERSUM
Sint-Vituskerk
Geschiedenis
Zelfs vanaf de Johannes Geradtsweg kun je ‘m zien. De toren van de Sint-Vitus. En dat is te danken aan Johannes Geradts zelf. Want in 1890 was er net genoeg geld om een kerk te bouwen. Maar niet voor een toren. Enkele invloedrijke dorpsbewoners vonden dat maar niets en zamelden met de ‘katholieke penningvereniging’ ruim 70.000 gulden in. Een fortuin in die dagen. Eén van hen was dus Johannes, oprichter van De Gooi- en Eemlander. En zo kunnen we vanaf ‘zijn’ weg ‘zijn’ toren zien, helemaal aan de andere kant van het centrum.
De architect was niemand minder dan Pierre Cuypers, bekend van het Amsterdamse centraal station, het Rijksmuseum en een tweetal kerken in België.
Met bijna 100 meter heeft de Sint-Vituskerk in hoogte de vierde kerktoren van Nederland. Na de Dom van Utrecht, de Nieuwe kerk in Delft en de (maar drie centimeter hogere) Lange Jan in Amersfoort.
Wijding
De bouwpastoor Joannes Leonardus Rudolphus Jansen gaf met het leggen van de eerste steen in 1891 het startschot voor de bouw van de kerk. Het jaar daarop beleefde hij een van zijn finest hours. Op een stralende meidag werd onder grote belangstelling het vergulde kruis op de toren geplaatst. Lang heeft de bouwpastoor daar niet van kunnen genieten: de volgende dag maakte een hevige hartaandoening een einde aan zijn leven. Op 5 september 1892 werd de nieuwe kerk plechtig geconsacreerd door de aartsbisschop van Utrecht, mgr. Petrus Matthias Snickers. Drie dagen later nam pastoor Henricus van de Wetering het gebouw officieel in gebruik. Het bood plaats aan 1800 gelovigen en was daarmee een van de grootste kerkgebouwen in het oeuvre van Cuypers. Hoog torende de monumentale neogotische kerk uit boven de lage huisjes van het dorp. Iedereen die de toren al van verre zag, besefte dat daar het hart lag van het rijke roomse Hilversumse leven. De katholieken in het dorp namen daarmee op zoete wijze wraak op de protestanten, die hen drie eeuwen eerder uit de oude dorpskerk aan de Kerkbrink hadden verdreven.
Restauratie
Aan het einde begin van deze eeuw onderging het kerkgebouw een grondige restauratiebeurt. De kosten ad 10 miljoen euro werden opgebracht door het Rijk en vele sponsorbijdragen. Het vroegere rood-zwarte patroon van de dakleien werd weer in ere hersteld en er kwam een zesde luiklok bij afkomstig van een kerk uit Groningen.
De kerk is nu onderdeel van de rooms-katholieke parochie H. Vitus en H. Willibrord. Dagelijks vindt er de eucharistieviering plaats.
Bijzonderheden
Rijksmonument
Gastauteur
Sint-Vituskerk
Verhalen
Het altaar links vooraan in de kerk is gewijd aan Sint-Vitus. De heilige is er afgebeeld biddend in een vat kokende olie. Gewikkeld in rood papier onderin de zilverkleurige reliekschrijn liggen de relieken van Sint-Vitus, die op twaalfjarige leeftijd rond 310 in Zuid-Italië als martelaar de dood vond.
De relieken van Sint-Vitus die zich in de kerk bevinden hebben een lange weg afgelegd. Ze bestaan uit botjes van het geraamte van de heilige. Nadat die op Sicilië de marteldood had gevonden, werd zijn gebeente in de zesde eeuw bijgezet in de naar hem genoemde abdij bij Polignano in het Zuid-Italiaanse Apulië. Vandaar werden de overblijfselen in de daarop volgende eeuwen achtereenvolgens overgebracht naar Rome, de kathedraal van Saint-Denis bij Parijs en het klooster van Corvey in Duitsland. De kloosterlingen daar zaagden voorzichtig stukken van het geraamte af en schonken die aan andere Sint-Vitusheiligdommen in Europa. Een daarvan was de Sint-Vitusbasiliek van Mönchengladbach. In 1952 werden enkele van deze relieken vandaar plechtig overgebracht naar de Sint-Vituskerk in Bussum. Die kerk moest in 1982 de deuren sluiten. De reliekschrijn met de botjes van Sint-Vitus verhuisde toen naar Hilversum. Daar hebben de relieken van Sint-Vitus nu rust gevonden in de naar hem genoemde kerk aan de Emmastraat.
Medio 2014 kwam de kerk landelijk in het nieuws. In juli van dat jaar stortte een passagiersvliegtuig van Malaysia Airlines, de MH17, neer boven de Oekraïne. Pastoor Jules Dresmé stelde daarop de Sint-Vituskerk open als centrum om te rouwen. Bij de ramp kwamen 298 mensen om onder wie vijftien Hilversummers. Op 17 augustus vond in de kerk een herdenkingsdienst plaats voor de slachtoffers van de ramp.
Na de laatste restauratie van de kerk is besloten dat de duiven moeten worden geweerd omdat ze zorgen voor veel troep en vervuiling. Daarom is in de spitse hoektoren een luik waar slechtvalken nestelen. De razendsnelle roofvogels storten zich op duiven die in de buurt komen van het leistenen kerkdak. Een natuurlijke oplossing zullen we maar zeggen. Ook met de slechtvalken loopt het niet altijd goed af. Zo kwam er in 2018 een vast te zitten in het gouden ornament op de toren.
Foto: Yvonne van der Maat
Foto’s
